คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการเปรียบไก่ชน 

Q: การเปรียบไก่ชนคืออะไร?
A: การเปรียบไก่ชนคือการนำไก่ชนของทั้งสองฝ่ายมาเปรียบเทียบกันก่อนตกลงชนจริง เป็นขั้นตอนที่เจ้าของไก่จะตรวจสอบความใกล้เคียงกันของไก่ทั้งคู่ เช่น น้ำหนัก ขนาดรูปร่าง อายุ และลักษณะต่างๆ เพื่อให้แน่ใจว่าไก่ทั้งสองสูสีกัน ไม่มีฝ่ายใดได้เปรียบหรือเสียเปรียบมากเกินไป การเปรียบไก่ถือเป็นธรรมเนียมและกติกาสากลในวงการชนไก่ ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการเอาเปรียบและทำให้การชนเป็นไปอย่างยุติธรรม

Q: ทำไมต้องเปรียบไก่ก่อนชน?
A: การเปรียบไก่ก่อนชนมีความสำคัญเพื่อความยุติธรรมและความปลอดภัยของไก่ทั้งสองตัว หากไม่เปรียบไก่ เราอาจนำไก่ที่เล็กกว่าไปชนกับไก่ตัวใหญ่กว่ามาก หรือไก่อ่อนวัยไปชนกับไก่แก่ที่แข็งแรงกว่า ซึ่งจะทำให้ฝ่ายหนึ่งเสียเปรียบจนแทบไม่มีโอกาสชนะเลย นอกจากนี้การเปรียบไก่ยังช่วยลดโอกาสที่ไก่จะบาดเจ็บหนักหรือเสียชีวิตจากการชนที่ไม่สมดุล เพราะเมื่อไก่มีความสามารถและสรีระใกล้เคียงกัน การต่อสู้ก็จะสูสีและปลอดภัยกว่า เดิมทีการเปรียบไก่ยังถือเป็นมารยาทที่แสดงถึงน้ำใจนักกีฬา เคารพคู่แข่งด้วยการไม่เอาไก่ที่เหนือกว่าไปข่มไก่อีกฝ่ายด้วย

Q: ในการเปรียบไก่ชนต้องดูอะไรบ้าง?
A: ปัจจัยสำคัญที่ต้องดูในการเปรียบไก่ชน ได้แก่ 1) อายุ – ดูว่าไก่คู่ต่อสู้อายุไล่เลี่ยกับไก่เราหรือไม่ ไก่หนุ่มหรือไก่ถ่าย, 2) ผิวพรรณ – สังเกตผิวหนังว่าแดงหนาหรือบางต่างกันแค่ไหน ไก่ผ่านศึกมามากหรือไม่, 3) รูปร่างและน้ำหนัก – เทียบน้ำหนักตัว ความยาวลำตัว ความกว้างของอก ปั้นขา คอ ฯลฯ ว่าใกล้เคียงกันหรือเปล่า, 4) ส่วนสูง – เปรียบความสูงให้เหมาะกับเชิงชน ไก่เราควรสูงหรือเตี้ยกว่าคู่ต่อสู้อย่างไร, 5) สกุลไก่ – ดูสายพันธุ์ สี เกล็ดแข้ง และลักษณะพิเศษอื่นๆ ของไก่คู่ต่อสู้ว่ามีทีเด็ดหรือเป็นไก่เก่งตามตำราหรือไม่ ปัจจัยทั้งหมดนี้ควรวิเคราะห์รวมกันเพื่อให้ภาพรวมออกมาว่าไก่ทั้งสองตัวสมน้ำสมเนื้อกันมากที่สุด

Q: ไก่หนุ่มกับไก่ถ่ายต่างกันอย่างไร?
A: ไก่หนุ่ม คือไก่ชนวัยรุ่นที่ยังอายุน้อย ส่วนใหญ่ยังไม่เคยผ่านการผลัดขนใหญ่ (ขนชุดแรกยังไม่หลุด) และมักยังไม่มีประสบการณ์ชนมากนัก ไก่หนุ่มจะโครงสร้างเล็กกว่า กระดูกยังไม่ใหญ่เต็มที่ เดือยสั้นและไม่แหลมมาก ผิวหนังอาจยังบางอยู่ พละกำลังและความอึดทนยังพัฒนาได้อีกมาก
ในขณะที่ ไก่ถ่าย หมายถึงไก่ชนที่ผลัดขนชุดใหญ่แล้วหรือมีอายุมากขึ้นเต็มวัย (ประมาณเกิน 12-18 เดือนขึ้นไป) ไก่ถ่ายจะตัวโตกว่า กระดูกโครงสร้างแข็งแรงขึ้น เดือยยาวแหลม (บางตัวอาจถูกแต่งให้สั้นลงแต่โคนเดือยจะใหญ่แข็ง) ผิวหนังหนากร้านขึ้นเพราะผ่านการซ้อมและชนมามาก ความอึดทนและประสบการณ์การต่อสู้สูงกว่าไก่หนุ่มชัดเจน โดยรวมแล้วไก่ถ่ายคือไก่ที่เติบโตเต็มที่พร้อมชน ส่วนไก่หนุ่มยังอยู่ในวัยลองสนามและยังพัฒนาได้อีก

Q: จะรู้ได้อย่างไรว่าคู่ต่อสู้อายุมากหรือน้อย?
A: เราสามารถสังเกตอายุคร่าวๆ ของไก่คู่ต่อสู้จากหลายจุด เช่น เดือยไก่ – ไก่หนุ่มเดือยมักสั้นและโคนเดือยไม่แข็งมาก ในขณะที่ไก่อายุมากเดือยจะยาวแหลมกว่า หรืออาจเห็นรอยแต่งปลายเดือยเป็นคม, เกล็ดแข้ง – ไก่แก่หรือไก่ถ่ายมักมีเกล็ดแข้งที่แห้งและแข็งเป็นสัน ร่องเกล็ดอาจแตกหรือมีเกล็ดเก่าๆ หลุดลอกติดอยู่ ส่วนไก่หนุ่มเกล็ดจะดูเรียบเต่งตึงกว่า, ขน – สังเกตขนตัวและขนหาง ถ้าเห็นว่าขนใหม่และขนเก่าอยู่ปนกัน (สีขนบางส่วนดูซีดหรือผลัดยังไม่สุด) แสดงว่าไก่ตัวนั้นเพิ่งถ่ายขนหรืออายุดีแล้ว ต่างจากไก่หนุ่มที่ขนมักชุดเดียวสีเสมอกัน, ผิวหน้าและหงอน – ไก่หนุ่มหน้าตาอ่อนวัย หงอนบางนิ่มกว่า ไก่แก่หน้าจะแก่กร้านหงอนหนาแข็งขึ้น นี่เป็นวิธีคร่าวๆ ที่ช่วยให้เราประเมินอายุไก่คู่ต่อสู้ได้

Q: “ผิวมะกรูด” ของไก่ชนหมายถึงอะไร?
A: “ผิวมะกรูด” เป็นคำเปรียบเทียบที่ใช้บรรยายสภาพผิวหนังของไก่ชนที่มีความหยาบและขรุขระคล้ายผิวของมะกรูด (ส้มชนิดหนึ่งที่ผิวเป็นปุ่มๆ) โดยทั่วไปหมายถึงไก่ที่หนังหนาและผ่านการบำรุงมาอย่างดี ผิวจะมีสีแดงเข้มและค่อนข้างแข็งกระด้าง ไก่ที่มีผิวมะกรูดมักเป็นไก่ที่ผ่านการชนมาหลายครั้ง ผิวหนังจึงด้านทนต่อการถูกตี คุณสมบัติของผิวมะกรูดคือเมื่อโดนตีแล้วจะไม่ค่อยบวมช้ำหรือแตกง่าย แผลที่เกิดขึ้นมักหายเร็ว ไก่ลักษณะนี้จึงได้เปรียบไก่หนังบาง (ผิวเรียบเนียนบาง) ในด้านความทนทานต่อบาดแผล ทำให้คู่ต่อสู้ทำอันตรายได้ยากกว่า

Q: ส่วนสูงของไก่มีผลต่อการชนอย่างไร?
A: ส่วนสูงมีผลต่อระยะในการออกอาวุธและการได้เปรียบเชิงชนของไก่แต่ละตัวอย่างมาก ไก่ที่สูงกว่า จะได้เปรียบในเกมวงบน คือตีหัวคู่ต่อสู้ได้ถนัดกว่าเพราะยืนสูงกว่า และยากที่ไก่เตี้ยกว่าจะโจมตีส่วนหัวของมัน ขณะเดียวกัน ไก่ที่เตี้ยกว่า จะได้เปรียบในเกมวงล่าง เช่นการมุดตีลำตัวหรือคาง เพราะตัวเตี้ยสามารถลอดเข้าข้างใต้คู่ต่อสู้ที่สูงกว่าได้ง่ายกว่า ดังนั้นการเลือกคู่ชนควรคำนึงถึงเชิงไก่เราว่าเหมาะกับการเจอคู่ต่อสู้สูงหรือต่ำกว่า ตัวอย่างเช่น ถ้าไก่เราเชิงตีหัวบนเก่ง ก็ควรเจอคู่ต่อสู้ที่ความสูงด้อยกว่าหรือพอกัน เพื่อที่ไก่เราจะได้ใช้ความถนัดนั้นเต็มที่ แต่ถ้าไก่เราเก่งมุดแทงล่าง ก็ควรชนกับคู่ต่อสู้ที่สูงกว่าเล็กน้อย เราจะได้เข้าทำได้สะดวก ในทางกลับกันถ้าเลือกความสูงไม่เหมาะสม ไก่เราจะเสียเชิง ต้องไปเล่นในรูปเกมที่ตัวเองไม่ถนัด ทำให้โอกาสชนะลดลง

Q: ควรปฏิบัติตัวอย่างไรเมื่อต้องเปรียบไก่?
A: ผู้เปรียบไก่ควรปฏิบัติตนด้วยความสุภาพ รอบคอบ และมีน้ำใจนักกีฬา ก่อนอื่นต้องศึกษาดูไก่ของเราเองให้รู้จักดีทั้งจุดแข็งจุดอ่อน จะได้เลือกคู่ต่อสู้ที่เหมาะสม อย่าประเมินไก่ตัวเองสูงเกินจริง และอย่าดูถูกไก่ของคู่ต่อสู้ ไม่ควรมีท่าทีเยาะเย้ยหรือมั่นใจเกินไปเพราะอาจทำให้ประมาท ในการเปรียบไก่ให้ปฏิบัติตามกติกาสนามอย่างเคร่งครัด เช่น เปรียบกับไก่ที่น้ำหนักและขนาดใกล้เคียงกันจริงๆ ไม่ใช้กลโกงหรือเล่ห์เหลี่ยมที่ไม่ดี (เช่น แอบถ่วงน้ำหนักไก่หรือกดไก่ให้ตัวเตี้ยเกินจริง) ที่สำคัญควรให้เกียรติคู่แข่งทั้งเจ้าของไก่และตัวไก่ เมื่อเปรียบเสร็จตกลงชนแล้วก็ทำตามข้อตกลงอย่างตรงไปตรงมา หากชนะก็แสดงความยินดีพองามไม่โอ้อวด หากแพ้ก็ยอมรับผลด้วยดี การวางตัวเช่นนี้จะทำให้เราเป็นนักเลงไก่ที่น่านับถือและสร้างบรรยากาศที่ดีในวงการชนไก่